Thế hệ trẻ dễ bị lừa tiền trên mạng nhất

Trung QuốcMột trong những chiêu lừa quen thuộc là kẻ gian giả mạo thành con của nạn nhân, gọi điện cho "ba mẹ" nhờ gửi tiền vào tài khoản.

Theo South China Morning Post, nhiều người lớn tuổi đến nay vẫn bị rơi vào bẫy. Nhưng điều bất ngờ hơn là ngay cả những người trẻ, cụ thể là thế hệ 2K (sinh từ năm 2000), cũng bị mắc bẫy.

Tất cả đến từ nguyên nhân: Việc thanh toán trên di động diễn ra chỉ bằng một cú chạm tay và thế hệ 2K - những người am hiểu công nghệ chỉ thích chat online hơn gọi điện thoại - lại thường không bao giờ nghĩ đến việc nhấc máy để kiểm tra đầu dây bên kia thực sự là ai.

Xue Youbo, một sinh viên 18 tuổi, cho biết việc lừa đảo diễn ra chỉ trong một vài giây. Kẻ gian hack vào tài khoản mạng xã hội QQ của một trong số những người bạn của anh rồi mạo danh để nhờ những người khác chuyển tiền gấp cho mình với lý do bố bị tai nạn. Xue mất 5.000 nhân dân tệ (khoảng 700 USD hay 16,3 triệu đồng) ngay sau khi quét mã thanh toán QR mà kẻ mạo danh gửi qua WeChat.

"Trò lừa rất lỗi thời đúng không? Toàn bộ thao tác, từ quét mã QR đến nhận diện gương mặt để xác thực thanh toán khiến tôi mất chưa đầy một phút. Tôi không trách ai cả, nhưng dịch vụ thanh toán trực tuyến giờ quá thuận tiện, khiến tôi không mất mấy thời gian để suy tính lại. Đến khi tôi cảm nhận được có gì đó không ổn thì lúc đó, điện thoại đã chuyển tiền xong rồi", Xue nói.

Trường hợp của Xue Youbo giống với đa số người trẻ Trung Quốc hiện nay. Theo một cơ quan giám sát của Trung Quốc, những người trẻ này nay trở thành nạn nhân của những trò lừa đảo chuyển tiền ngày một nhiều hơn, đặc biệt là nhóm sinh năm 2000. Bởi nhóm này sau khi bước vào đại học đều đã có một khoản tiền tiết kiệm đáng kể, là con mồi béo bở và tiềm năng trong mắt những kẻ lừa đảo.

Bản báo cáo của Website Liewang Platform, nơi người dùng Trung Quốc cảnh báo về các trò lừa đảo online, cho thấy, thế hệ 2K chiếm 15,8% nạn nhân "dính bẫy" trên mạng ở Trung Quốc vào năm 2018, tăng 0,7% so với 2014. Ước tính, có tổng cộng 390 triệu nhân dân tệ (hơn 55 triệu USD hay 1,2 nghìn tỷ đổng) bị mất vào các trò lừa đảo trong năm ngoái, cao nhất trong năm năm qua.

94 đối tượng tình nghi trong các vụ lừa đảo tiền online và qua điện thoại từ Tây Ban Nha bị dẫn độ về Bắc Kinh. Ảnh: SCMP.

Giới trẻ Trung Quốc bị lừa nhanh và nhiều hơn các nhóm tuổi còn lại bởi họ thường xuyên sử dụng các hình thức thanh toán online như Wechat Pay hay Alipay nên bị kẻ gian nhòm ngó ngày một nhiều hơn. QQ và WeChat là những nền tảng mạng xã hội lớn nhất Trung Quốc, sở hữu bởi các tập đoàn Tencent và Alibaba, chưa có bình luận gì về vụ việc này.

WeChat Pay và AliPay, hai dịch vụ chiếm 90% tổng số thanh toán trên di động năm ngoái, đều đang tìm cách chống lại các hình thức lừa đảo. Trong đó, Alipay đưa ra công nghệ nhận diện mã QR được gửi đi là do thiết bị tự tạo ra hay là chỉ đơn giản là đoạn mã nhúng có link chứa mã độc. WeChat cho phép người dùng báo cáo những tài khoản phi pháp và đã đóng hàng loạt các tài khoản lừa đảo tiền từ thẻ tín dụng vào năm ngoái.

Mã thanh toán QR cũng là nguyên nhân khiến nạn lừa đảo lan nhanh ở Trung Quốc. Thậm chí, việc "bẫy" các con mồi của kẻ gian càng trở nên thuận tiện khi việc xác nhận thanh toán dễ dàng hơn trước vì không cần phải thông qua ứng dụng nữa, thay vào đó là công nghệ nhận diện gương mặt.

Tháng 12 năm ngoái, Alipay giới thiệu hệ thống nhận diện gương mặt Dragonfly, bản nâng cấp của Smile-to-pay được ra mắt trước đây, trên nền tảng thanh toán di động và đã phổ biến ra được hơn 300 thành phố ở Trung Quốc. Về phần mình, WeChat không cung cấp số liệu liên quan đến độ phủ của công nghệ nhận diện gương mặt để thanh toán của họ.

Cui Xiaojun, chuyên gia về luật phát biểu trên People.cn, rằng các dịch vụ trực tuyến khiến nguy cơ lừa đảo tăng cao. Ông khuyên người dùng nên gọi điện cho bạn bè để xác nhận nếu phía bên kia có bất cứ yêu cầu chuyển tiền nào thông qua mạng xã hội như WeChat, QQ, thậm chí email.

Thế hệ 2K ở Trung Quốc thường dù hay bị lừa tiền online nhất nhưng mỗi lần chỉ mất một con số nhỏ. Trung bình, số tiền họ bị lừa khoảng 2.000 CNY (khoảng 283 USD hay 6,5 triệu đồng). Đây cũng là con số thấp nhất trong các nhóm tuổi khác.

Các chuyên gia giải thích, dù am hiểu công nghệ nhất, những người trẻ vẫn hay bị lừa bởi kẻ gian đánh vào điểm yếu của nạn nhân vốn nằm ở cảm xúc, có thể là sự cảm thông hoặc lòng tham. Xue Youbo cho biết thế hệ trẻ thường tin tưởng những người xung quanh nên dễ trở thành nạn nhân trong các trò lừa đảo kiểu "bạn bè cần đến sự giúp đỡ của nhau". Bên cạnh đó, anh cho biết việc người dùng trẻ thường bị kẻ gian lừa bấm vào các link chứa mã độc, giả danh là các phần thưởng tiền mặt hoặc khuyến mãi, cũng thường xảy ra.

"Nhóm người trẻ trở thành nhạn nhân các vụ lừa đảo bởi nhận thức về sự an toàn trên mạng và sự cảnh giác của họ kém", bản báo cáo của Liewang Platform khẳng định. Một nửa những vụ lừa bấm link chứa mã độc đều liên quan đến các nạn nhân thuộc thế hệ 2K.

Một số vụ lừa đảo ở Trung Quốc trở nên nổi tiếng nên các kẻ gian sau đó đã phải sử dụng phương pháp tinh vi hơn. Họ thường mạo danh thành các nhà tuyển dụng đưa ra lời mời làm việc ở vị trí lương hấp dẫn hoặc hoá thân thành các tư vấn viên thuyết phục các "nhà đầu tư" mua lại cổ phiếu giá trị cao với mức giá hời. Kẻ gian thậm chí còn lên các ứng dụng hẹn hò để giả vờ tìm người yêu rồi sau đó xin nạn nhân tiền.

Xue Yaobao chia sẻ: "Tôi từng nhiều lần nghe chuyện người khác bị lừa tiền trên mạng nhưng không bao giờ nghĩ có ngày nó xả ra với mình. Bài học đầu đời ở đại học rất quý giá với tôi".

Đức Trí