Apple có thể đã đạt đỉnh và bắt đầu đi xuống

Đầu tháng 8, Apple trở thành doanh nghiệp niêm yết đầu tiên của Mỹ đạt mốc vốn hóa 1.000 tỷ USD. Nhưng chỉ chưa đến ba tháng, giá trị vốn hóa đã xuống dưới 900 tỷ USD, được cho là chủ yếu do doanh số iPhone mới, đặc biệt là XR không như mong đợi. Báo cáo tài chính quý IV/2018 của Apple cho thấy số iPhone bán được gần như đi ngang so với cùng kỳ năm trước.

Apple đang tăng giá iPhone cao nhất từ trước đến nay.

Báo Guardian đặt câu hỏi liệu Apple đã đạt đỉnh và bắt đầu thoái trào. Trong nhiều năm, iPhone là "cỗ máy in tiền" cho Apple. Với giá bán trung bình ngày càng tăng, số tiền mà công ty Mỹ thu về ngày một lớn. Hơn 8 năm kể từ khi ra mắt, doanh thu từ smartphone này liên tục tăng.

Nhưng đến 2016, khi iPhone 6s xuất hiện, sự tăng trưởng bắt đầu chững lại. Tỷ lệ người dùng lựa chọn iPhone giảm đi. Smartphone của Apple cũng không còn đủ hấp dẫn để thu hút các nền tảng khác chuyển qua. Thời gian người dùng nâng cấp iPhone cũng lâu hơn.

Năm ngoái, Apple bắt đầu áp dụng chiến lược mới. Thay vì cố gắng bán nhiều iPhone hơn, họ tăng giá sản phẩm. Chiếc iPhone X với giá khởi điểm 999 USD ra đời. iPhone 8 và 8 Plus cũng tăng 150 USD so với iPhone 7. Năm nay, iPhone XS tiếp tục có giá từ 999 USD, XS Max là 1.099 USD. Ngay cả mẫu "giá rẻ" XR cũng lên đến 749 USD.

Số liệu của Statista cho thấy, giá bán trung bình quý cao nhất của iPhone năm 2017 tiệm cận 700 USD thì 2018 lên tới 796 USD. Nhờ đó, doanh thu trung bình của Apple tăng vọt, kéo theo giá trị vốn hóa thị trường lên mốc mới, chưa từng có công ty nào làm được.

Giá bán trung bình của iPhone tăng cao nhất trong 2018.

Nhưng sau đó, Apple lại đưa ra quyết định sẽ không công bố doanh số iPhone trong tương lai nữa, khiến giá cổ phiếu giảm 7%. Avi Greengart, Giám đốc hãng phân tích GlobalData, nhận định động thái trên cho thấy doanh số bán hàng của hãng công nghệ Mỹ không được như cũ và họ không thích công khai điều đó nữa.

"Apple từ lâu đã phàn nàn về việc các nhà phân tích đang tập trung quá mức vào doanh số iPhone mà quên đi chiến lược dài hạn của hãng, gồm dịch vụ và sức mạnh nền tảng - thứ sẽ hái ra tiền trong tương lai", Greengart nói. "Việc ngừng tiết lộ doanh số là cách giải quyết vấn đề đó, tất nhiên khiến các nhà đầu tư không mấy hào hứng", Greengart nói.

Apple hứa hẹn sẽ nâng cấp mảng dịch vụ để đảm bảo người dùng iPhone vẫn trung thành với sản phẩm của mình. Kịch bản lý tưởng là, một người có thể chi khoảng 600-999 USD cho iPhone với thời gian hai năm, đồng thời bỏ thêm 429 USD cho đồng hồ Watch, 169 USD cho tai nghe AirPods cùng khoảng thời gian này và 319 USD cho HomePod trong ba năm trước khi thay mới để tận dụng hệ sinh thái. Apple Music, ứng dụng App Store và lưu trữ bằng iCloud cũng đóng vai trò lớn trong việc giữ chân người dùng.

Giá cổ phiếu của Apple đạt đỉnh vào tháng 10 trước khi đi xuống.

Tuy nhiên, Aaron Tilley của The Information cho rằng giá bán trung bình cao không có nghĩa là lợi nhuận mà iPhone mang lại sẽ cao. Ông cho rằng việc tăng giá smartphone khó có thể sẽ bù đắp lại sự sụt giảm số lượng bán được. "iPhone mới nhất đắt hơn nhưng chi phí sản xuất cũng cao hơn, ví dụ iPhone X có tới hai bo mạch chủ, dùng thép không gỉ thay vì nhôm. Cuối cùng, lợi nhuận thu về chưa chắc đã cao hơn trước", Tilley nói.

Dựa trên số liệu thị trường smartphone toàn cầu quý III/2018, Linda Sui, chuyên gia của Strategy Anlyticsa, đánh giá doanh số iPhone trên thực tế đi xuống do xu thế chung. "Tổng điện thoại bán trên toàn cầu đã giảm 8%, từ 393 triệu máy trong quý III/2017 xuống 360 triệu máy trong quý III/2018. Nguyên nhân có thể do thỏa thuận về chi phí sản xuất và trợ giá linh kiện, độ bền sản phẩm tăng, lượng hàng tồn kho nhiều hơn... cũng như do bản thân sản phẩm thiếu đi sự đột phá về thiết kế", Linda Sui cho hay.

Nhận định của chuyên gia này càng được củng cố khi nhiều đối tác cung cấp linh kiện cho Apple đang hạ dự báo doanh thu. Lumentum, nhà sản xuất linh kiện cho FaceID, đã giảm hơn 70 triệu USD khi dự đoán lợi nhuận năm với lý do "một trong các khách hàng lớn nhất" đã giảm đơn hàng. Japan Display và IQE cũng có điều chỉnh tương tự.

Theo Thomas Husson của Forrester Research, mảng dịch vụ sẽ mang lại nguồn thu lớn trong tương lai cho Apple, bên cạnh việc tích hợp các tính năng mới vào sản phẩm, như thực tế tăng cường hay bảo mật cao hơn cho iPhone. "Điều đó sẽ tăng sự tin tưởng cho người dùng", Husson nói.

Bảo Lâm